Leestijd: ca. 5 minuten
De iPad is nog niet eens zo heel lang op de markt en wordt in Nederland zelfs vandaag pas officieel gelanceerd, of er is al een applicatie die het van leuk of handig hebbedingetje naar een serieuze nieuwe vorm van publiceren kan tillen. Uitgevers van boeken en tijdschriften kunnen de borst nat maken, maar ook de traditionele website kan nu wel eens echt zijn tijd gehad hebben. Ik ga hier niet de daadwerkelijke dood van het boek, de krant of de weblog aankondigen, deze zullen waarschijnlijk blijven bestaan, de vraag is alleen: in welke ‘oplage’?
Ook zonder het enthousiasme van Scoble kunnen we zien dat Flipboard een interessante applicatie is en dat is vooral omdat deze ons, letterlijk, het web op een andere manier laat zien. En daarmee komen we bij de veranderingen die er gaan komen in ‘publiceren’. Het gaat dan uiteindelijk niet eens om de iPad, of zelfs Flipboard, de iPad leest zelfs niet eens per se het prettigst. Van alle tablets werkt hij misschien wel het fijnste en ziet er in ieder geval een stuk beter uit dan alle e-readers, die stuk voor stuk door een ontwerper uit eind jaren ’70 in elkaar gezet lijken te zijn. Uiteindelijk gaat het om de manier van informatie weergeven, die met Flipboard voor de iPad een echt begin heeft gekregen.
Informatie in een nieuwe vorm
Het begon zelfs iets eerder, met weblogs, aggregators en Twitter: allemaal manieren om vaak bestaande werken of basic informatie in een nieuwe vorm aan te bieden. Tot frustratie van menig kranten hoofdredacteur goten weblogs nieuws in een handig formaat (en boden dat gratis aan) waar bezoekers hun eigen weg mee konden gaan. Toch hebben papieren uitgaven en veel weblogs één ding gemeen, ze zijn vrij statisch, ze hebben een layout waarin je de informatie gepresenteerd krijgt en waar je binnen vast zit. Eigenlijk een enorme beperking, internet introduceerde wel hypertekstuele opties, en zelfs boeken proberen een niet-lineaire leesmethode te bevorderen wanneer het bijvoorbeeld een lesmethode betreft, maar het blijft vaak wel erg beperkt.
Waarom zou je informatie op een bepaalde manier tot je moeten nemen, met dit filmpje daar, dat plaatje hier, in 5 alinea’s tekst… Dat is een vraag die weblogs vaak al opriepen, kranten steeds verder marginaliseren, maar waar niemand nog een heel bevredigend alternatief op geboden heeft. Flipboard is belangrijk omdat het laat zien hoe het ook kan: teksten, social media contacten, tweets, in nu eens een heel andere vorm: een magazine achtige vorm, waar je vervolgens dingen kunt uitlichten.
Layout bepaling aan de gebruikerskant
Natuurlijk zijn er ook nu beperkingen, maar de betekenis is duidelijk: uitgevers zullen zich er van bewust moeten zijn dat de tijd dat ze ook mogen bepalen hoe iets er uit ziet tot het verleden kan gaan behoren. Een nieuwe beperking zo je wilt: als uitgever of schrijven bepaal je niet langer het precieze beeld dat de lezer of kijker ziet; je bepaalt alleen de inhoud, of liever: de mogelijke inhoud. Layout niet langer aan de kant van de maker lijkt een rare en verre stap, maar een applicatie als Flipboard en ook alle andere custom clients voor bijvoorbeeld Twitter laten zien dat het kan: layout wordt pas aan gebruikerskant bepaald, laat de maker maar met alleen de content komen. Ook weblogs zullen moeten gaan bedenken hoe ze hier mee om kunnen gaan, of ze lopen het risico hetzelfde lot te ondergaan als de door hen belachelijk gemaakte dode bomen.
‘Oude’ publicatie methoden zullen, in een niche, wel blijven bestaan en zijn in zoverre niet van voorbijgaande aard. Maar het blijft wel een heel specifieke (kunst)vorm, met haar eigen regels en beperkingen. Voor de grotere massa aan informatie zullen we nu moeten kijken hoe we straks op een semantisch web kunnen zorgen dat informatie makkelijk gerangschikt kan worden in allerlei mogelijke vormen layout. Waar we ons nu druk kunnen maken om beveiliging, layout en plaats van een publicatie zullen deze overwegingen overbodig gemaakt worden door de opkomst van de variabele layout. Alles moet in een nieuwe standaard gegoten kunnen worden zodat we altijd en overal informatie in ons eigen dagelijkse ‘magazine’ kunnen lezen, apparaat onafhankelijk. De enige die nog roet in het eten zou kunnen gooien lijkt Apple, door apparaat onafhankelijkheid tot een theoretisch verhaal te reduceren, waar straks iedereen in de praktijk met een wit apparaat van Jobs werkt. Maar zover zal het toch niet komen, toch?
Een stap verder zal de content aangeboden worden zoals het Semantic Web nu vorm begint te krijgen. Data repositories die aan elkaar gelinkt worden. Elk woord en elk plaatje en nog veel meer de video zullen enorm veel metadata gaan krijgen, waardoor het putten van kennis een commodity wordt. Het zuiver houden van deze metadata wordt nog het grootste probleem (zie Wikipedia). Aanbieders zullen een markt voor moeten vullen, waarbij betrouwbaarheid van metadata een grote rol gaat spelen.
Ja, ik denk inderdaad dat het ‘beeld’ dat je als lezer/kijker straks krijgt niet alleen van lay veranderd oftewel een variabele opmaak krijgt, maar dat dat verder gaat. Aanbieders worden dan meer vullers, van betrouwbare of leuke of … data/content die pas bij jou vorm krijgt in een presentatie.
Leuke blog over content en variabele layout. In lijn hiervan zou je kunnen denken aan het einde van websites. Dit zal denk ik niet gebeuren, maar de gedachten hierachter zijn zeer zeker interessant. Een leuk artikel hierover is de volgende: http://www.frankwatching.com/archive/2010/02/24/een-internet-zonder-websites-is-een-sociaal-internet/
Ja, Stephan, inderdaad, mede daarom ook naast het boek ook het weblog langs de meetlat in dit artikel. “De Website” zal denk ik niet verdwijnen, maar wel minder belangrijk worden als een centraal punt.
Het zal inderdaad meer content- dan paginagedreven worden.
Nu het semantische web en sociale web bijelkaar komen vallen inderdaad de puzzelstukjes in elkaar en ontstaat er een nieuwe vorm van lezen, namelijk het sociale lezen en het sociale magazine / de sociale krant is de daar de vorm voor.
Maar het boek en de weblog van voorbijgaande aard zit in de categorie voorspelling dat de radio zal verdwijnen toen de tv kwam en de tv zal verdwijnen nu internet er is. Een boek is vooral een vorm: meestal meer dan 100 pagina’s, met hoofdstukken, een begin en eind, etc. Vroeger kwam een boek uit op papier. Een weblog is ook een vorm. Deze vormen zullen zeker blijven bestaan, maar de vorm evolueert (= iets anders dan van voorbijgaande aard)
Ja, Freek, de titel is inderdaad nogal gechargeerd, als je dat zo zou willen uitdrukken. Een beetje prikkelen mocht wel, vond ik. 😉
Inderdaad, een boek is vooral een vorm. Ik wilde eigenlijk die vormen eerst vooral als een kunstvorm beschrijven: je werkt aan iets moois binnen de beperkingen van een (lineaire) vorm, maar ik heb daar toch van afgezien in de uiteindelijke versie van dit artikel. Maar inderdaad, zoals ik aangeef: ‘‘Oude’ publicatie methoden zullen, in een niche, wel blijven bestaan en zijn in zoverre niet van voorbijgaande aard.’.
Misschien heb je gelijk en zal het net zoals radio nu (nog) blijven bestaan. Of misschien blijft alleen het idee ‘programma’ bestaan en gaat radio en TV zo alleen over naar de techniek van het internet (TCP/IP, of wat anders…). Toch denk ik dat we een idee van het échte einde nog niet gezien hebben en dat Radio vs TV nu nog geen vergelijking zijn van de verdere verdringing (en inderdaad nooit ‘echte verdwijning’) die we nog gaan zien. Video never really killed the radio-star, maar we hebben het ook nog maar in een beperkt tijdsbestek aangezien. (Wellicht een flauw argument.)
Die evolutie zie ik inderdaad ook wel, daar ben ik het geheel mee eens.
Zelfs als je niet denkt dat boek, krant en/of weblog gemarginaliseerd zullen worden in de vorm waarin we ze nu kennen denk ik dat het idee van content in een ‘variabele layout’ zoals we nu steeds meer zien een belangrijke nieuwe weg is in het publiceren.
Freek heeft hier inderdaad een belangrijk punt. De maatschappij heeft bij ‘nieuwe’ technologieën, vaak de neiging ze te beschrijven aan de hand van oude media. Kortom, tv is theater in je huiskamer, radio is een concert in je huiskamer en internet is interactieve tv. Er is hier zelfs een term voor, het horseless carriage syndrome (http://www2.eur.nl/fw/hyper/colleges/ontologiehyper/paden/inleiding/horseless.html) Maar hoeveel overeenkomsten zijn er nu echt tussen tv en internet op het scherm en bewegend beeld na?
We moeten niet denken dat het een het ander vervangt, het kan prima naast elkaar staan, maar inderdaad, de oplage zal anders zijn. Er zal altijd behoefte zijn aan ‘voorgekauwde’ media en er zal altijd behoefte zijn aan de nieuwste vorm van media. Doordat die twee extremen echter steeds verder uit elkaar komen te liggen zal er steeds meer ruimte zijn voor nieuwe varianten daartussenin.
(geschreven door iemand die ná de introductie van de iPad een Kindle heeft gekocht omdat hij iets wilde waar je goed op kon lezen voor lange tijd)
Het ‘probleem’ is denk ik nu vooral dat internet óók kan wat TV en Radio kunnen. Dus ook als deze voort zullen bestaan, wat ik wel denk, alleen in beperkte mate, zullen deze denk ik steeds meer via internet technologie verlopen.
Horseless carriage syndrom kan inderdaad voor een beperking van mijn en ieders denken zorgen, van de andere kant hoeft iets niet een vervanger te zijn om iets anders toch te marginaliseren. Internet hoeft geen ‘interactieve TV’ te zijn (en dat is het ook meestal niet) om toch een impact te hebben op TV kijk gedrag net zoals internet ook gewoon voorgekauwd kan zijn. (Denk alleen al aan het feit dat we meestal toch nog gewoon artikelen lezen)