Leestijd: ca. 6 minuten

In mijn vorige posts heb ik enkele keren aangegeven dat alle voorbeelden van social media en mobile in en rond colleges vooral uit The States komen. Nederlandse voorbeelden kon ik tot dan toe niet vinden, elke online zoektocht bleef zonder resultaat en ook een oproep aan reagerende lezers leverde weinig op. Toch kan ik me niet voorstellen dat dit de werkelijkheid is en dat de gebruiksvoordelen van social media en mobile niet tot de Nederlandse universiteiten zijn doorgedrongen. Tijd om het maar eens te gaan vragen. Ik heb de communicatieafdelingen van de Nederlandse universiteiten benaderd met de vraag of er in en rond colleges iets mee wordt gedaan. Hier volgen de resultaten van mijn quickscan.

De exacte vraag die ik de afdelingen voorlegde was: heeft u weet van het gebruik van social media in onderwijssituaties binnen de universiteit en is het mogelijk contact te krijgen met de initiatiefnemers hiervan. Een aantal communicatieafdelingen reageerde snel en met een gericht antwoord. Hun reacties staan hieronder. Dank nog daarvoor. Van de andere universiteiten heb ik geen reacties gehad of wel een reactie maar uiteindelijk geen inhoudelijk antwoord.

Universiteit van Tilburg
Medewerkers van de afdeling Communicatie & Marketing mailden mij terug dat tijdens colleges niemand gebruik maakt van deze mogelijkheden. Interessant is wel dat binnen de universiteit direct response applicaties zijn gebruikt, gebaseerd op sms-en in collegezalen en dat er wordt gewerkt aan stemkastjes in collegezalen. Die laatste optie kwam mij wat vreemd over, want waarom zou je stemkastjes maken als je met allerlei online en mobiele apps hetzelfde kunt doen en dan beter. Eerstejaars economie krijgen voor het vak Accountancy behalve gewone hoorcolleges ook les via web en mobile in de vorm van web lectures, web tutorials en web tasks. Tot slot gaven ze aan dat bij veel andere colleges ook gebruik wordt gemaakt van aanvullende videocolleges op het web.

Erasmus Universiteit Rotterdam
Van de Stafafdeling Marketing en Communicatie kreeg ik het advies om eens contact te zoeken met hoogleraar Jeroen Jansz, want hij gebruikt Twitter in colleges. Kijk, dacht ik, het gebeurt dus toch. Ik heb hem, @jj58, meteen getwitterd en kreeg het al snel het volgende antwoord:
Jeroen1

Ik ben benieuwd naar de respons in september.

Rijksuniversiteit Groningen
De verantwoordelijke voor social media schreef me dat ze actief zijn op Facebook, Twitter, Hyves, LinkedIn en nog een aantal andere meer regionale buitenlandse sociale netwerken. Ook werd me duidelijk dat steeds meer opleidingen gebruik maken van Facebook en Twitter om studenten te informeren en te (ver)binden. Maar geen voorbeelden van social media en mobile in classroom.

Universiteit Utrecht
Een persvoorlichter van de UU verwees me direct naar wetenschappelijk docent Indira Reynaert (@indirareynaert) die me vertelde dat er maar weinig docenten zijn die social media gebruiken in het onderwijs. Zij is er in 2005 mee begonnen, eerst met blogs en Hyves. Nu werkt ze al een paar jaar met Ning en met Twitter. Ze gaf aan dat ze in 2007-2008 en 2008-2009 tijdens presentaties van eindprojecten backchannels gebruikte. Het aantal studenten dat twitterde was toen helaas nog gering, maar gelukkig deden andere geïnteresseerden mee. Ik was blij met haar positieve ervaringen die haar experimenten hebben opgeleverd en volgens mij hebben we hier iemand die we op dit vlak in de gaten moeten houden.

Universiteit Twente
De eerste reactie was dat binnen de universiteit geen voorbeelden bekend zijn. Dat bleek achteraf niet helemaal waar te zijn, want ineens was daar Gerben Lievers (dank @Gerbenlievers), actief in online marketing en ook student aan de Universiteit Twente. Hij reageerde op een van mijn posts en vertelde dat bij het vak New Media alle communicatie rondom de colleges via Twitter gaat. Alle opdrachten moeten ze via Twitter aanleveren, feedback op elkaars werk gaat via Twitter en de tweets moeten ook op Blackboard forum worden gezet. Interessant was ook zijn opmerking over de reacties van de studenten op het twitteren:70% wil het eigenlijk niet gebruiken, omdat ze het te onpersoonlijk vinden. Hyves en Facebook scoren veel hoger. Maar ja, het vak heet wel New media en dan moet je toch wel weten wat het is en hoe het werkt.

Universiteit Nijmegen
De afdeling Communicatie van deze universiteit deed navraag naar aanleiding van mijn verzoek. Hieruit bleek dat veel gebruik wordt gemaakt van social media, zoals wiki’s, blogs en fora, zowel binnen als buiten Blackboard. Bij de bètaopleidingen worden ook veel colleges opgenomen die via Blackboard voor studenten toegankelijk zijn. Voorbeelden van social media en mobile tijdens colleges waren niet bekend.

En toen…
En toen bedacht ik dat ik niet ontevreden was over de inhoudelijke respons. Er gebeurt redelijk wat rondom colleges, maar het aantal voorbeelden van social media en mobile gebruik in colleges is zeer beperkt. Eigenlijk weten we nu dat alleen de Universiteit Utrecht en de Erasmus Universiteit hier iets mee doen en dan hebben we het over Twitter. En daarvan zijn alleen de experimenten van de eerstegenoemde representatief.

Ik hoop dat dit artikel nog aanleiding is voor andere universiteiten om alsnog hun ervaringen te delen en voor andere onderwijsinstellingen die ik de vraag (nog) niet heb voorgelegd. En natuurlijk nodig ik iedereen uit om te reageren op deze beknopte stand van zaken.

Over de auteur

Peter is marketeer, adviseur en auteur. Hij werkt voor Vergouwen Overduin, een groot bureau voor vaardigheidstrainingen, coaching en advies. Hij is auteur van de boeken Wat is nu eigenlijk het probleem? en Je iPad als mobiel kantoor.

22 reacties

  1. Willem van Valkenburg

    Beste Peter,

    volgens mij is de M&C afdeling van een universiteit niet de beste ingang om hier informatie over te krijgen.

    Op de TU Delft wordt door allerlei docenten en studenten social media gebruikt in het onderwijs. Daarom hebben wij ook een centrale weblogomgeving (http://weblog.tudelft.nl) en een centrale wiki-omgeving (http://wiki.tudelft.nl).
    Beide systemen worden inmiddels veelvuldig gebruikt voor onderwijs, onderzoek en de organisatie. Weblogsysteem heeft dagelijks z’n 0,5mln hits. Van de wiki maken dagelijks z’n 400 mensen gebruik.

    Verder heeft de TU Delft een heel aantal grassrootprojecten lopen die gebruik maken van social media. Meer info vind je hierover op http://www.icto.tudelft.nl

    Met vriendelijke groet,

    Willem van Valkenburg
    TU Delft

    Beantwoorden
  2. Rob Speekenbrink

    Een leuk artikel, helaas niet helemaal volledig omdat een aantal van de universiteiten mist. Dat is mede onze eigen schuld aangezien we blijkbaar niet hebben gereageerd. De vraag is niet bij mij terecht gekomen maar bij deze alsnog.

    Bij de TU Delft wordt sociale media zowel in de marketing als voor het onderwijs veelvuldig ingezet. We zien de toegevoegde waarde op beide vlakken dan ook duidelijk zichtbaar terugkomen. Naast weblogs, wiki’s, twitter, sociale netwerken maken we onder andere gebruik van Youtube EDU, iTunes U etc etc. Interessant is dat het onderwijs en de marketing in elkaar gaan overlopen. Hoe opener het onderwijs, hoe inzichtelijker het onderwijs (en ook onderzoek) is voor potentiele studenten (en onderzoekers). Sociale media speelt hierin een belangrijke rol.

    Meer over onderwijs en TU Delft kun je nalezen op de blog van Willem van Valkenburg op http://www.e-learn.nl. Meer over de marketinginsteek kun je nalezen op rspeekenbrink.weblog.tudelft.nl

    Beantwoorden
  3. Peter van Loevezijn

    @Rob, dank je voor je reactie, zodat we nu ook een goed beeld hebben van wat TU delft op dit gebied doet. Je noemt een aantal voorbeelden van social media die jullie nu inzetten. Kun je aangeven of er ook daadwerkelijk in de colleges zelf met social media of mobile toepassingen wordt gewerkt? Verder vind ik de relatie interessant die je legt tussen de openheid van onderwijs via social media en marketing. Goed om deze met ons te delen.

    Beantwoorden
  4. Rob Speekenbrink

    Vooral de wiki’s (www.wiki.tudelft.nl) worden op dit moment ingezet in het onderwijs. Een aantal opleidingen gebruikt een blog. Tweets heb ik nog niet zo veel voorbij zien komen (of het moet zijn dat ze geen #tudelft of tu delft in de tweets gebruiken). We zien wel een groot aantal TU Delft studenten en medewerkers aanwezig op Twitter en we verwachten dat dit sterk zal groeien. Via http://www.twitter.com/tudelft hebben we contact met onze gebruikers, vooral diegene buiten de TU Delft.

    Er wordt nagedacht over een opleiding voor het ontwikkelen van mobiele applicaties, naar aanleiding van de lancering van onze eigen iPhone app http://www.e-learn.nl/2010/02/04/tu-delft-goes-mobile en http://www.e-learn.nl/2010/02/01/itu-delft-iphone-app-van-de-tu-delft. Ongetwijfeld zullen onze studenten onze app gaan uitbreiden met functionaliteiten die voor het onderwijs meerwaarde hebben.

    Binnenkort zal deze app (die ook een variant voor ander platformen heeft op http://m.tudelft.nl) uitgebreid met functionaliteiten voor studenten die het mogelijk maken roosters etc. op te vragen.

    Over de marketing. Potentiele studenten stellen, geheel in lijn met “het nieuwe werken”, eerlijkheid op prijs. Bij het keuzeproces voor een opleiding is de mening van een zittende student over een opleiding dus erg belangrijk. Ook het volgen van een “echt” college via http://www.youtube.nl/tudelft of ons kanaal op iTunes U (https://deimos.apple.com/WebObjects/Core.woa/Browse/tudelft.nl) is zo’n ontwikkeling. Het onderwijs wordt opener en een potentiele student kan zien of dat bij hem gaat passen of niet. Wij zijn blij met studenten die een keuze voor een opleiding aan de TU Delft weloverwogen hebben gemaakt.

    Wel moet je goed bedenken dat niet alle doelgroepen op deze sociale media informatie zoekt en met elkaar deelt. Ik heb hier, naar aanleiding van een eerder onderzoek een blog over geschreven: http://rspeekenbrink.weblog.tudelft.nl/2010/04/13/welke-doelgroep-van-de-tu-delft-gebruikt

    Beantwoorden
  5. Koen

    Beste Peter,

    Ondanks het antwoord vanuit de UvT zijn er in Tilburg ook enkel cursussen waarbij social-media gebruikt wordt.
    Zo weet ik dat bij de cursus Mediause in Organisations alle studenten een blog en twitter-account hebben moeten aanmaken. Hashtag #mediause.
    Ook bij Evolution of Internet van @gvanoortmerssen wordt volgens mij wat gedaan. Hashtag #evoint

    Koen Gijsbers
    @selexyzuvt

    Beantwoorden
  6. Peter vanLoevezijn

    @Koen, dank voor je toevoeging op de Tilburgresultaten. Zo krijgen we een steeds scherper beeld van de sociale media werkelijkheid in het universitaire onderwijs. Ik ga de hashtags zeker bekijken.
    @Rob, dat geldt ook voor de link die jij noemde.

    Beantwoorden
  7. Peter van Loevezijn

    @Willem, Ik had nog niet op jouw feedback gereageerd. Ik ben het met je eens dat de M&C-afdeling niet de beste bron is, maar voor deze scan kon ik eenvoudigweg niet alle faculteiten aanschrijven. Ik ben dan ook blij met de aanvullingen die jij en de anderen nu al hebben gegeven. Zo ontstaat er een genuanceerder beeld.

    Beantwoorden
  8. Frank Zijlstra

    Hi, Peter leuk artikel! Zit zelf op de NHL Hogeschool in Leeuwarden en wat ik daar zie ik dat eigelijk alleen de opleiding Communication and Multimedia Design (opleiding die ik zelf volg) erg actief gebruik maakt van social media.
    Voornamelijk Foursquare, en twitter wordt intensief ingezet en zo nu en dan Ustream voor het volgen van colleges. (helaas dat laatste nog wat te weinig) Marketing and Communication scoort bij ons ook laag wat media gebruik aan gaat.

    Frank Zijlstra
    @fzijlstra

    Beantwoorden
  9. Peter van Loevezijn

    @Frank, dank je wel en prettig om ook een reactie uit een hogeschool te krijgen. Ik vroeg me wel af of het daar nou wezenlijk anders zou zijn dan bij de universiteiten. Kun je iets meer vertellen over wat jullie precies met Foursquare en Ustream doen?

    Beantwoorden
  10. Frank Zijlstra

    Via foursquare, wordt er in gecheckt op school en als er interesante colleges/gastcolleges zijn worden deze als tip of to-do vermeld, zodat mensen hiervan bericht krijgen als zij zich inchecken.

    Via Ustream wordt het college gebroadcast en kunnen studenten thuis/op stage/in het buitenland/ anywhere het college toch realtime volgen en zelfs vragen stellen via comments. Daarbij staat het college direct online zodat het college ook makkelijke terug te zien is. Dit word niet door school gefaciliteerd, maar puur vanuit het initiatief door student…

    Beantwoorden
  11. Arif

    Interessant, bedankt. Ook de Universiteit van Amsterdam zet Social media in. Ik kan alleen voor Communicatiewetenschap spreken maar wij maken gebruik van (of hebben getest) webblogs, wiki’s, videocolleges, twitter voor onderwijsmededelingen, stemmen via sms & mobiel internet, gesloten en openbare communities, social bookmarking, online peer reviewing. Dit gebeurt soms kleinschalig, soms opleidingsbreed. Daarnaast is er een community voor UvA Alumni.

    Beantwoorden
  12. Peter van Loevezijn

    @Arif,

    Dank voor je aanvulling op het totaalbeeld van social media bij de Nederlandse universiteiten. Jullie zetten een behoorlijke batterij mogelijkheden in. Maken jullie ook tijdens de colleges zelf gebruik van media en zo ja, hoe?

    Beantwoorden
  13. Erik TKS

    Aanvulling: de RUG heeft sinds 2011 een bachelorcollege over Social Media. Studenten moeten voor deze cursus elke week een blogpost schrijven. Daarnaast verloopt de communicatie gedeeltelijk via Facebook en Twitter maar daar wordt weinig gebruik van gemaakt

    http://ifarm.nl/so11rug/

    Beantwoorden
  14. Peter van Loevezijn

    @Erik, dank voor je reactie. Klopt het dat dit soort initiatieven er alleen maar zijn wanneer het onderwerp Social media is? Zijn er ook voorbeelden van social media in en rond colleges over bijvoorbeeld sociologie, economie of rechten?

    Beantwoorden
  15. Marcel

    Heb je wellicht ook wat meer informatie rondom voorbeeld van Social Media op universiteiten in America? Hier open je namelijk mee.

    Tevens is het natuurlijk zo dat mensen bij social media direct aan Twitter en Facebook denken. Echter is alles waarbij je van meerdere kanten input hebt eigenlijk social media. Zo hebben bijna alle universiteiten Blackboard waarbij ook discussie mogelijk is.

    Aan de UT zijn er verder ook veel video colleges, zo hebben we een college gehad van een docent welke op dat moment in America zat.

    Ik denk dus dat wanneer je dieper graaft er zeker voorbeelden te vinden zijn, denk alleen dat de meeste universiteiten niet eens weten dat veel van deze voorbeelden onder het begrip “social media” te plaatsen zijn.

    Beantwoorden
  16. Peter van Loevezijn

    @Marcel, dank je voor je reactie. Op http://mashable.com/2011/10/10/universities-social-media/ vind je enkele US-voorbeelden. IN mijn Bijgespijkerd-artikel https://www.bijgespijkerd.nl/bijgespijkerd/twitter-in-classroom-top-5-praktijkvoorbeelden staan er ook nog een paar.

    Klopt dat social media meer is dan Twitter en Facebook, maar dat was geen issue bij de quick scan. Dieper graven speelde toen niet.Iedereen wist goed waar we het toen over hadden. Dat er inmiddels meer is gebeurd, lees jouw voorbeelden, is alleen maar een goed teken, maar ik had ook niet anders verwacht.

    Beantwoorden
  17. Marcel

    Bedankt voor de snelle reactie. Mijn voorbeelden zijn echter ook uit de periode 2010, op dat moment was o.a. de UTwente dus ook al verder dan blijkt uit de eerste voorbeelden.

    Desondanks dat een mooi en nuttige blog, blijf je blog in ieder geval volgen.

    Beantwoorden
  18. Colleges in Missouri

    Pretty nice post. I just stumbled upon your weblog and wanted to mention that I’ve really loved surfing around your weblog posts. In any case I will be subscribing on your feed and I hope you write once more soon!

    Beantwoorden
  19. Peter van Loevezijn

    @colleges in Missouri Thanks for your comment and hope you enjoy future posts.

    Beantwoorden
  20. google search

    What i do not understood is in reality how you’re no longer actually a lot more smartly-favored than you might be right now. You are very intelligent. You already know thus considerably when it comes to this topic, produced me personally believe it from so many numerous angles. Its like women and men are not involved except it is something to accomplish with Girl gaga! Your individual stuffs nice. Always maintain it up!

    Beantwoorden

Laat een antwoord achter

Je e-mail adres wordt niet gepubliceerd.

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.