TEDxHU: Pieter Desmet over ‘emotional design’

Leestijd: ca. 6 minuten

Je hebt het wellicht gemerkt in je timeline: gisteren vond TEDxHogeschoolUtrecht (#TEDxHU) plaats met als onderwerp ‘Moral Persuasion’. Dat klinkt niet direct als een allesdaags onderwerp, maar is dat wel. Of zou het moeten zijn.

Want als we steeds beter leren hoe we mensen kunnen beïnvloeden en overtuigen (persuasion), hoe zorgen we er dan voor dat dat op een moraal verantwoorde manier gebeurt? En wat is die moraal verantwoorde manier?

Het thema ‘Moral Persuasion’ wordt mooi geïntroduceerd in onderstaande animatie.

Gedurende de dag kwamen in 15 ’talks’ de diverse aspecten en vraagpunten aan de orde. Een van de beste, en misschien wel dé beste, van de dag was voor mij de presentatie van Pieter Desmet over ‘emotional design’.

Emotional design

Pieter Desmet is “associate professor of form theory” aan de faculteit Industrieel Design aan de Technische Universiteit Delft. Tijdens de eerste lessen die hij geeft, vraagt hij aan studenten altijd om een product mee te brengen dat ze een goed gevoel geeft. Veel studenten brengen gadgets e.d. mee.

Maar een aantal jaren terug bracht een student een zwart potlood mee. Desmet vroeg waarom dat potlood de student een goed gevoel gaf. Deze legde het potlood op de tafel en… niets. Het potlood lag daar maar. Desmet keek vragend, waarna de student een vergelijkbaar potlood pakte. Maar in plaats van de gehoekte variant die er al lag, was deze rond. Hij legde het naast de andere neer en langzaam rolde het van de tafel af en viel op de grond. “Dat geluid van het potlood dat valt, vind ik vreselijk. Daarom geeft dit gehoekte potlood mij een goed gevoel.”

Het merendeel van de emoties die mensen voelen bij producten zijn positief, maar niet duurzaam, ze zijn binnen een week weggeëbt. Dat geldt al helemaal voor producten die een probleem oplossen, zoals bovenbeschreven potlood. Dat leidt ertoe dat we ondanks een flink hogere materieel (objectief) welzijn, we ons subjectief amper gelukkiger voelen dan pakweg 50 jaar geleden. De groeiende afstand tussen deze twee wordt aangeduid als de ‘Happiness Gap‘.

Om producten ook op langere termijn een goed gevoel te laten geven aan gebruikers, is een fundamenteel andere benadering van product design nodig. Emoties helpen ons om in actie te komen, maar kunnen dat ook verhinderen, bijv. als we ons bedreigd voelen. De beste designs nemen deze bedreigingen weg.

Uit onderzoek blijkt dat omstandigheden slechts voor 20% verantwoordelijk zijn voor hoe gelukkig wij ons voelen. De andere 80% komt voort uit wat we dóen, onze activiteiten. Ter ondersteuning toonde Desmet dit bekende en hilarische fragment uit Man Bijt Hond. Zou het aanpassen van de omstandigheden deze man daadwerkelijk gelukkiger maken?

Activiteiten die gelukkig maken

Producten zouden zich daarom meer moeten richten op het activeren van mensen. Een voorbeeld is Tiny Task, een set sleutelhangers waarop instructies staan. Het doel is om elke dag een instructie op te volgen, waarna je deze van de sleutel kunt afhalen.

De activiteiten zijn erop gericht juist je subjectieve welzijn te verbeteren (en daarmee dus de Happiness Gap te verkleinen). Het lijkt overigens (nog?) te gaan om een concept, want de website is afgeschermd, maar meer informatie is te vinden in deze thesis.

Het aardige aan het Tiny Task-systeem is dat de taken op zich niet bijzonder zijn, maar dat het gebruik van tokens veel effect sorteerde bij het veranderen van gedrag dan andere, eenvoudiger vormen.

Desmet benoemde er vier aspecten zijn die bepalen of een activiteit je gelukkig maakt:

• Talent & vaardigheid: de activiteit moet passen bij mijn talenten en vaardigheden.
• Bijdrage: ik moet het gevoel hebben dat ik een waardevolle bijdrage lever.
• Plezier: ik moet plezier hebben in de uitvoering.
• Persoonlijke waarden: de activiteit moet niet botsen met mijn persoonlijke waarden.

Goed design speelt in op deze vier aspecten en verbindt ze met elkaar.

Design is dan ook niet een eindpunt, maar juist het beginpunt van een activiteit. Desmet noemde het voorbeeld van een proef voor blinde kinderen. Voor ziende kinderen is rennen vooral leuk als het wild is, ongericht en dus alle kanten op gaat. Voor blinde kinderen is dat heel lastig.

Daarom werd een grote bal ontwikkeld waarin de kinderen wél op die manier kunnen rennen zonder bang te hoeven zijn ergens tegenaan te lopen. Het lijkt simpel, maar zorgde voor veel emoties bij kinderen en misschien nog wel meer bij hun ouders, die aangaven niet eerder hun kinderen zo uitgelaten te hebben zien spelen.

Potlood

Vorig jaar kwam er weer een student met een potlood naar Desmets eerste les. Zij had er een andere reden voor. Tijdens etentjes bij haar thuis tekent ze graag portretten van haar aanwezige vrienden. Wat ze heeft gemerkt is, dat als ze dat doet, het de onderlinge gesprekken intiemer en waardevoller maakt. Aan het eind van de avond geeft ze de portretten mee.

Een prachtig voorbeeld van design dat bijdraagt aan het subjectieve welzijn.